Mamiferos marins

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Os mamiferos marins son mamiferos acuaticos que penden d'os oceanos u atros ecosistemas marins pa sobrevivir. S'incluyen animals como as focas, as ballenas, os manatís, as loiras marinas y os onsos polars. No forman un grupo d'organismos emparentaus que desciendan d'un abantpasau común, sino que se pareixen debiu a la dita evolución converchent. Una atra caracteristica comuna ye a suya dependencia d'o medio marín pa alimentar-sen.

O grau d'adaptación a la vida marina varía considerablement d'una especie a un atra. Tanto os cetacios como os sirenios son animals estrictament acuaticos. As focas y os lions marins son animals semiacuaticos que pasan a mayoría d'o suyo tiempo en l'augua, pero han de tornar a tierra firme pa actividaz importants como l'aparellamiento, a reproducción y a muda. As loiras y os onsos polars, manimenos, son muito menos adaptaus a la vida acuatica. A suya dieta tamién varía considerablement. Beluns s'alimentan de zooplancton, atros minchan peixes, calamars, marisco u hierba submarina y atros incluso cazan atros mamiferos. Bi ha muitos menos mamiferos marins que mamiferos terrestres, pero tienen un papel important en o mantenimiento d'os ecosistemas marins, por eixemplo, a traviés d'a regulación d'as poblacions d'as suyas presas. Iste feito tien una importancia particular, parando cuenta que o 23% d'as especies de mamiferos marins son menazadas.

Os pueblos indichenas fuoron os primers en cazar mamiferos marins por a suya carne y atros recursos. Muitos d'istos mamiferos tamién se convirtioron en obchectivo d'a industria comercial, feito que prevocó un fuerte declive de todas as poblacions d'as especies explotadas, como as ballenas y as focas. A caza comercial levó a la extinción d'a vaca marina de Steller, o visón marín, o lión marín de Chapón y a foca monche d'o Caribe. Bellas especies, como a ballena grisa y l'elefant marín septentrional, s'han recuperau dende a fin d'a caza comercial, mientres que atras, como a ballena franca comuna, encara son en periglo critico. A mas d'a caza, os mamiferos marins pueden morir como resultau d'a captura accessoria cuan quedan atrapaus en rez fixos y s'afogan u a la fin mueren de fambre. L'aumento d'o trafico maritimo prevoca colisions entre naus rapidas y mamiferos marins de grans dimensions. A degradación d'o suyo habitat tamién ye una menaza pa os mamiferos marins y afecta a suya capacidat de trobar alimento. A contaminación acustica, por eixemplo, perchudica a os mamiferos que fan servir a ecolocalización, mientres que os efectos d'o cambeo climatico tienen un impacto negativo sobre os medios articos.